Składając wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej należy liczyć się z utratą całego majątku. Z momentem ogłoszenie upadłości wszystko to, co upadły posiada staje się masą upadłości. Warunkiem przystąpienia do etapu oddłużenia jest wydanie syndykowi całego majątku, który dokona jego spieniężenia. Dotyczy to także lokalu mieszkalnego, którego właścicielem pozostaje upadły. W najtrudniejszym położeniu znajdują się dłużnicy pozostający samodzielnymi właścicielami nieruchomości lub wspólnie z małżonkiem w ramach wspólności ustawowej małżeńskiej. W takim wypadku syndyk dokona sprzedaży całej nieruchomości. O tym, jakie uprawienia w takiej sytuacji ma małżonek upadłego, który nie składał wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej pisaliśmy w poprzednich artykułach.  Do masy upadłości nie wchodzą lokale socjalne, komunalne ani tzw. TBS.

Ochrona upadłego

Upadły może zamieszkiwać w mieszkaniu lub domu do czasu jego sprzedaży przez syndyka. Po sprzedaży nie zostaje jednak pozbawiony dachu nad głową i środków do życia, jak ma to miejsce w egzekucji komorniczej. Postępowanie upadłościowe, które ma na względzie zabezpieczenie socjalne upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, przewiduje zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych upadłego nawet na okres 2 lat.

Sytuację tę reguluje art. 342a ust. 1 ustawy z dnia 28.02.2003 r. – Prawo upadłościowe (Dz. U, 2003 r. Nr 60 poz. 535 ze zm.). zgodnie, z którym jeżeli upadły jest osobą fizyczną i w skład masy upadłości wchodzi lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny, w którym zamieszkuje upadły, a konieczne jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, z sumy uzyskanej z jego sprzedaży wydziela się upadłemu kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego w tej samej lub sąsiedniej miejscowości za okres od dwunastu do dwudziestu czterech miesięcy.

Kontrolowana sprzedaż nieruchomości

Sprzedaż nieruchomości będącej majątkiem upadłego jest regułą, od której przepisy przewidują pewne wyjątki. W przypadku gdy upadły jest jedynie współwłaścicielem nieruchomości, którą np. odziedziczył w spadku istnieje możliwość wyłączenia takiego udziału z masy upadłości. Dotyczy to sytuacji, w których sprzedaż udziału jest nadmiernie utrudniona i doprowadziłaby do paraliżu postępowania.

Aktualnie przepisy dopuszczają także kontrolowaną sprzedaż nieruchomości w upadłości konsumenckiej, nawet na rzecz osób z rodziny (tzw. przygotowana likwidacja pre-pack). Możliwe jest wówczas wykupienie nieruchomości za cenę ustaloną przez biegłego sądowego, która trafi do masy upadłości na pokrycie zobowiązań upadłego. Alternatywą może być również układ konsumencki. Postępowanie pozwala zachować dłużnikowi nie tylko nieruchomość, ale wszystkie składniki majątku i na nowo ustalić warunki spłaty zobowiązań, za zgodą wierzycieli.