Upadłość konsumencka bez dochodów i majątku – co warto wiedzieć?

1. Możliwość ogłoszenia upadłości bez dochodów

• Ustawa Prawo upadłościowe (Dz.U. z 2022 r., poz. 1520) nie wymaga, aby osoba fizyczna miała majątek lub dochody, aby ogłosić upadłość konsumencką.
• Głównym kryterium jest niewypłacalność, czyli brak możliwości regulowania wymagalnych zobowiązań pieniężnych.
  ➡️ Jeśli dłużnik nie ma środków do życia, nie ma dochodów ani majątku, nadal może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości.

2. Brak majątku nie blokuje postępowania

• Gdy dłużnik nie posiada żadnego majątku, syndyk nie prowadzi likwidacji masy upadłości, bo nie ma czego sprzedawać.
• Mimo to postępowanie upadłościowe toczy się dalej, a celem jest ustalenie, co zrobić z długami dłużnika.

3. Decyzja sądu po zakończeniu postępowania upadłościowego

Po zakończeniu etapu likwidacji (lub stwierdzeniu braku majątku), sąd bada sytuację osobistą i majątkową upadłego. Może wtedy:

1. a) Ustalić plan spłaty wierzycieli (PSW):

• Sąd określa, ile upadły ma miesięcznie spłacać wierzycielom przez okres od 36 do 84 miesięcy (3 do 7 lat).
• Jeśli dłużnik nie ma dochodów w chwili ogłaszania upadłości, sąd może przyjąć, że dochody pojawią się w przyszłości (np. gdy upadły jest młody, zdrowy, ma kwalifikacje zawodowe).
• Plan spłaty może być symboliczny (np. po 50 zł miesięcznie) lub w ogóle może być “zerowy” – jeśli nie ma realnej perspektywy poprawy sytuacji.

1. b) Umorzyć długi bez ustalania planu spłaty:

• Jeżeli sąd uzna, że sytuacja życiowa dłużnika nie pozwala przewidzieć, aby w przyszłości mógł on spłacać wierzycieli (np. choroba, trwała niezdolność do pracy, wiek), może zdecydować o umorzeniu zobowiązań bez PSW.
• Oznacza to całkowite oddłużenie bez konieczności jakiejkolwiek spłaty.

4. Umorzenie zobowiązań bez planu spłaty – kiedy możliwe?

• Dłużnik musi wykazać, że jego sytuacja jest trwale trudna – np. nie ma i nie będzie mieć zdolności do pracy, jest ciężko chory, w wieku emerytalnym itp.
• Sąd ocenia stan zdrowia, wiek, wykształcenie, szanse na rynku pracy.
• Przykład: osoba trwale niezdolna do pracy (orzeczenie ZUS lub decyzja o niepełnosprawności) może liczyć na natychmiastowe umorzenie długów bez PSW.

5. Jak wygląda życie po ogłoszeniu upadłości bez majątku i dochodów?

• Syndyk sprawdza sytuację majątkową i dochodową upadłego. W przypadku braku dochodów upadły może liczyć na umorzenie zobowiązań, ale:
  ➡️ Powinien zgłaszać syndykowi każdą zmianę sytuacji (np. podjęcie pracy, nabycie majątku).
  ➡️ Jeżeli sytuacja się poprawi, sąd może zdecydować o ustaleniu planu spłaty.

6. Co się nie umarza?

Nawet jeśli sąd umorzy wszystkie zobowiązania upadłego, to:

• Nie podlegają umorzeniu:
  ➡️ alimenty,
  ➡️ kary grzywny,
  ➡️ zobowiązania wynikające z odszkodowań za szkody na osobie,
  ➡️ zobowiązania do naprawienia szkody wynikłej z przestępstwa.

7. Koszty upadłości konsumenckiej bez dochodów

• Opłata za wniosek o ogłoszenie upadłości wynosi 30 zł.
• Jeśli upadły nie ma pieniędzy, koszty postępowania pokrywa tymczasowo Skarb Państwa.
• W praktyce, jeśli syndyk nic nie odzyska, koszty mogą być umorzone albo rozłożone na raty w planie spłaty (jeżeli sąd go ustali).

Podsumowanie

➡️ Brak dochodów nie blokuje upadłości konsumenckiej.
➡️ Dłużnik bez majątku może liczyć na umorzenie długów bez planu spłaty, jeśli jego sytuacja życiowa nie rokuje poprawy.
➡️ Sąd podejmuje decyzję po analizie sytuacji osobistej upadłego – każda sprawa jest indywidualna.