Zachowek to instytucja dość popularna, jednak niemiennie wzbudzająca emocje i wątpliwości.  Jest to uprawnienie zstępnych (dzieci, wnuków, prawnuków itd.), małżonka i rodziców spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, do otrzymania części udziału spadkowego, który by przypadał uprawnionemu przy dziedziczeniu ustawowym. W postępowaniu o zachowek osoba uprawniona  może dochodzć zapłaty na swoją rzecz określonej sumy pieniężnej. Poniżej wskazujemy, jakie czynności należy podjąć, aby otrzymać zachowek:

1. Dobre przygotowanie

Przed wystąpieniem do sądu o zapłatę zachowku należy zebrać szereg informacji.  Należy zacząć od ustalenia spadkobierców zmarłego, a także sprawdzenia czy dana osoba znajduje się w kręgu uprawnionych do zachowku. Następnie ustalamy wartość spadku oraz obliczamy wartość samego zachowku. Powyższe w praktyce niestety potrafi przysporzyć wielu problemów oraz dylematów, dlatego warto już na tym etapie skorzystać z pomocy profesjonalisty.

2. Wezwanie do zapłaty 

Następnym krokiem jest wysłanie do spadkobiercy wezwania do zapłaty określonej kwoty pieniężnej. W ten sposób otwieramy drogę do zawarcia ugody pomiędzy stronami. Wówczas nie tylko dajemy spadkobiercy szansę na dobrowolną wpłatę żądanej kwoty zachowku, ale także przygotowujemy grunt do ewentualnego postępowania sądowego. W pozwie powinno zamieszczać się bowiem informację o tym, czy strony podjęły próbę pozasądowego sposobu rozwiązania sporu. W przypadku ugody korzystne dla obu stron jest sporządzenie odpowiedniego dokumentu, potwierdzającego ustalenia w sprawie zapłaty zachowku.

3. Złożenie pisma w sądzie

Jeżeli próba polubownego rozwiązania sprawy nie zakończyła się pomyślnie, uprawniony do zachowku może dochodzić swoich praw przed sądem w drodze powództwa o zachowek. Sądem właściwym do złożenia pisma jest sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy,  a jeżeli miejsca jego zwykłego pobytu w Polsce nie da się ustalić, przed sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część. Wraz z pozwem koniecznym jest uiszczenie stosownej opłaty sądowej. Treść i forma pozwu powinna spełniać wymogi pisma procesowego wskazane w kodeksie postępowania cywilnego.  Istotnym elementem pozwu o zachowek jest powołanie odpowiednich dowodów, uzasadniających nasze stanowisko. Zazwyczaj takimi dowodami będą: postanowienie o stwierdzenie nabycia spadku bądź akt poświadczenia dziedziczenia, akta stanu cywilnego, przesłuchanie stroń oraz zeznania świadków. Gdy w skład majątku po zmarłym wchodzi nie tylko majątek pieniężny, ale również nieruchomości lub ruchomości, koniecznym jest złożenie wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego.

Z wniesieniem sprawy do sądu nie należy zwlekać, ponieważ roszczenie o zachowek, jak wiele innych roszczeń cywilno prawnych, ulega przedawnieniu.